Özel onchain programları kullanma

Özet

Solana, kullanabileceğiniz birden fazla onchain programa sahiptir. Bu programları kullanan talimatların, çağrılan onchain programındaki belirli işlev tarafından belirlenmiş özel bir formatta verileri vardır.

---

Ders

Talimatlar

Önceki derslerde, Solana'da SOL transfer etmek için @solana/web3.js'den SystemProgram.transfer() fonksiyonunu kullandık.

Ancak diğer programlarla çalışırken, talimatları manuel olarak oluşturmanız gerekir. @solana/web3.js ile TransactionInstruction yapıcısını kullanarak talimatlar oluşturabilirsiniz:

const instruction = new TransactionInstruction({
  programId: PublicKey;
  keys: [
    {
      pubkey: Pubkey,
      isSigner: boolean,
      isWritable: boolean,
    },
  ],
  data?: Buffer;
});

TransactionInstruction() 3 alan alır:

• programId alanı oldukça açıklayıcıdır: bu programın genel anahtarı (aynı zamanda 'adres' veya 'program ID' olarak da adlandırılır).

• keys, işlemler sırasında nasıl kullanılacak olan hesapların bir dizisidir. Çağırdığınız programın davranışını bilmeniz ve dizide gerekli olan tüm hesapları sağladığınızdan emin olmanız gerekir.

  • pubkey - hesabın genel anahtarı
  • isSigner - hesabın işlemin imzalayıcısı olup olmadığını belirten bir boolean
  • isWritable - hesabın işlem sırasında yazılıp yazılmayacağını belirten bir boolean

• programa iletilecek verileri içeren isteğe bağlı bir Buffer. Şu anda data alanını göz ardı edeceğiz, ancak gelecekteki bir derste tekrar ele alacağız.

Talimatımızı oluşturduktan sonra, onu bir işleme ekliyoruz, işlemi işlenmesi ve onaylanması için RPC'mize gönderiyoruz, ardından işlem imzasına bakıyoruz.

const transaction = new web3.Transaction().add(instruction);

const signature = await web3.sendAndConfirmTransaction(
  connection,
  transaction,
  [payer],
);

console.log(`✅ Başarılı! İşlem imzası: ${signature}`);

---

Solana Explorer

Blok zincirindeki tüm işlemler herkese açık olarak Solana Explorer üzerinden görüntülenebilir. Örneğin, yukarıdaki örnekte sendAndConfirmTransaction() ile döndürülen imzayı alabilir, Solana Explorer'da bu imzayı aratabilir ve şöyle bilgileri görebilirsiniz:

• Ne zaman gerçekleşti
• Hangi blokta yer aldı
• İşlem ücreti
• ve daha fazlası!

---

Laboratuvar

Ping sayacı programı için işlemler yazma

Her seferinde bir ping yapıldığında bir sayacı artıracak bir onchain programa ping atmak için bir script oluşturacağız. Bu program Solana Devnet'te ChT1B39WKLS8qUrkLvFDXMhEJ4F1XZzwUNHUt4AU9aVa adresinde mevcuttur. Program verilerini Ah9K7dQ8EHaZqcAsgBW8w37yN2eAy3koFmUn4x3CJtod adresindeki belirli bir hesapta saklar.

Temel iskelet

Daha önce Veri Yazımına Giriş dersinde yaptığımız aynı paketleri ve .env dosyasını kullanarak başlayacağız.

Dosyayı send-ping-transaction.ts olarak adlandırın:

import * as web3 from "@solana/web3.js";
import "dotenv/config";
import {
  getKeypairFromEnvironment,
  airdropIfRequired,
} from "@solana-developers/helpers";

const payer = getKeypairFromEnvironment("SECRET_KEY");
const connection = new web3.Connection(web3.clusterApiUrl("devnet"));

const newBalance = await airdropIfRequired(
  connection,
  payer.publicKey,
  1 * web3.LAMPORTS_PER_SOL,
  0.5 * web3.LAMPORTS_PER_SOL,
);

Bu, Solana Devnet'e bağlanacak ve gerekirse test Lamport talep edecektir.

---

Ping programı

Şimdi Ping programıyla iletişim kuralım! Bunu yapmak için:

1. bir işlem oluşturun
2. bir talimat oluşturun
3. talimatı işleme ekleyin
4. işlemi gönderin

ipucu

Unutmayın, buradaki en zor kısım doğru bilgileri talimatlara dahil etmektir.

Çağırdığımız programın adresini biliyoruz. Ayrıca, programın yazdığı veri için separate adrese de sahibiz. Bunların her ikisinin string versiyonlarını dosyanın üst kısmında sabitler olarak ekleyelim:

const PING_PROGRAM_ADDRESS = "ChT1B39WKLS8qUrkLvFDXMhEJ4F1XZzwUNHUt4AU9aVa";
const PING_PROGRAM_DATA_ADDRESS =
  "Ah9K7dQ8EHaZqcAsgBW8w37yN2eAy3koFmUn4x3CJtod";

Şimdi yeni bir işlem oluşturalım, ardından program hesabı için bir PublicKey ve veri hesabı için başka bir PublicKey başlatalım.

const transaction = new web3.Transaction();
const programId = new web3.PublicKey(PING_PROGRAM_ADDRESS);
const pingProgramDataId = new web3.PublicKey(PING_PROGRAM_DATA_ADDRESS);

Sonrasında, talimatı oluşturalım. Unutmayın, talimatın Ping programının genel anahtarını içermesi ve okunacak veya yazılacak tüm hesapları içeren bir dizi bulundurması gerekmektedir. Bu örnek programda, yalnızca yukarıda bahsedilen veri hesabı gereklidir.

const transaction = new web3.Transaction();
const programId = new web3.PublicKey(PING_PROGRAM_ADDRESS);
const pingProgramDataId = new web3.PublicKey(PING_PROGRAM_DATA_ADDRESS);

const instruction = new web3.TransactionInstruction({
  keys: [
    {
      pubkey: pingProgramDataId,
      isSigner: false,
      isWritable: true,
    },
  ],
  programId,
});

Sonrasında, oluşturduğumuz işleme bu talimatı ekleyelim. Ardından, sendAndConfirmTransaction() fonksiyonunu çağırarak bağlantıyı, işlemi ve ödeyiciyi geçelim. Son olarak, o fonksiyon çağrısının sonucunu konsolda yazdıralım, böylece Solana Explorer'da kontrol edebiliriz.

transaction.add(instruction);

const signature = await web3.sendAndConfirmTransaction(
  connection,
  transaction,
  [payer],
);

console.log(`✅ İşlem tamamlandı! İmza: ${signature}`);

---

Ping istemcisini çalıştırın ve Solana Explorer'ı kontrol edin

Şimdi kodu aşağıdaki komutla çalıştırın:

npx esrun send-ping-transaction.ts

Biraz zaman alabilir ama konsolda aşağıdaki gibi uzun bir dizi göreceksiniz:

✅ İşlem tamamlandı! İmza: 55S47uwMJprFMLhRSewkoUuzUs5V6BpNfRx21MpngRUQG3AswCzCSxvQmS3WEPWDJM7bhHm3bYBrqRshj672cUSG

İşlem imzasını kopyalayın. Ardından Devnet'te Solana explorer ziyaret edin. İmza arama çubuğuna yapıştırın (Devnet'e bağlı olduğunuzdan emin olun) ve enter'a basın. İşlemle ilgili tüm detayları görmelisiniz. Sayfanın en altına kadar kaydırırsanız, Program Logs bölümü, programın kaç kez pinglendiğini gösterir ve sizin pinginizi içerir.

Explorer'da gezinirseniz, şöyle şeyler göreceksiniz:

• Hesap Girdi(leri) şunları içerecektir:
  • Ödeme yapanın adresi - işlem için 5000 lamportun borçlandırıldığı
  • Ping programının adresi
  • Ping programının veri adresi
• Talimat bölümünde hiçbir veri içermeyen tek bir talimat olacaktır - ping programı oldukça basit bir programdır, bu nedenle herhangi bir veriye ihtiyaç duymamaktadır.
• Program Talimat Logları ping programından gelen logları gösterir.

Gelecekte Solana Explorer'da işlemleri görüntülemeyi kolaylaştırmak isterseniz, console.log işlemini şu şekilde değiştirebilirsiniz:

console.log(
  `İşleminizi Solana Explorer'da görüntüleyebilirsiniz:\nhttps://explorer.solana.com/tx/${signature}?cluster=devnet`,
);

Ve işte bu şekilde, Solana ağında programlar çağırabilir ve onchain veri yazabilirsiniz!

Sonraki birkaç derste, nasıl

1. tarayıcıdan güvenli bir şekilde işlemler göndereceğinizi
2. talimatlarınıza özel veriler ekleyeceğinizi
3. zincirden verileri çözümleyebileceğinizi öğreneceksiniz

---

Challenge

Devnet'te bir hesabın SOL’lerini başka bir hesaba aktarmanızı sağlayacak sıfırdan bir script oluşturun. İşlem imzasını yazdırmayı unutmayın, böylece Solana Explorer'da görüntüleyebilirsiniz.

Eğer takılırsanız, çözüm koduna göz atabilirsiniz.

Kodunuzu GitHub'a yükleyin ve burası hakkında ne düşündüğünüzü bize bildirin!